HIV Virüsü Nasıl Bulaşır? Ne Bulaştırmaz?
HIV (İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü), bağışıklık sistemine saldıran ve zamanla vücudun enfeksiyonlarla mücadele gücünü azaltan bir retrovirüstür. HIV, tedavi edilmediğinde AIDS adı verilen ileri evre bağışıklık yetmezliğine yol açabilir.
Bulaşma yollarını iyi anlamak, virüsün yayılmasını önlemek açısından kritik öneme sahiptir.
HIV Virüsü Nasıl Bulaşır?
HIV, sadece belirli vücut sıvıları aracılığıyla bulaşır.
Bu sıvılar şunlardır:
Kan
Sperm (meni)
Vajinal sıvılar
Anal salgılar
Anne sütü
En Yaygın Bulaşma Yolları:
Korunmasız Cinsel İlişki
En sık görülen bulaşma yoludur. HIV pozitif kişinin kan, meni veya vajinal sıvıları yoluyla virüs, karşı tarafın kan dolaşımına geçer.
Hem heteroseksüel hem de homoseksüel ilişkiler risk taşır.Enjektör ve İğne Paylaşımı
Özellikle uyuşturucu kullanıcıları arasında ortak iğne kullanımı HIV bulaşmasında önemli bir faktördür. Kan yoluyla doğrudan geçiş sağlanır.Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu
Günümüzde kan bağışları sıkı testlerden geçer; ancak bazı durumlarda enfekte kanın transfüzyonu riski vardır.Anneden Bebeğe Bulaşma
Gebelik, doğum veya emzirme sırasında HIV pozitif anneden bebeğe geçebilir. Bu risk, uygun tıbbi önlemlerle büyük ölçüde azaltılabilir.Tıbbi Aletlerin Steril Olmaması
Sterilize edilmemiş cerrahi aletler, diş hekimliği aletleri veya dövme/piercing cihazlarıyla bulaş riski vardır.
HIV Bulaşmayan Durumlar Nelerdir?
HIV’nin bulaşmadığı ve bulaşma riskinin olmadığı durumları iyi bilmek, toplumda oluşan korku ve damgalamayı azaltır:
Tokalaşma, Sarılma, Öpüşme (özellikle dudak öpüşmesi hariç)
Ortak Tuvalet Kullanımı
Havuz, Deniz, Sauna
Ortak Tabak, Çatal, Kaşık, Bardak Kullanımı
Öksürme, Hapşırma, Burnu Silme
Hayvan Teması
Saç Tarak ve Fırça Paylaşımı
HIV, dış ortamda hızla ölür ve solunum ya da temas yoluyla bulaşmaz.
HIV Bulaşma Riskini Azaltmanın Yolları
Kondom Kullanımı:
Cinsel ilişki sırasında doğru ve düzenli kondom kullanımı HIV bulaşma riskini büyük oranda azaltır.Tek Kullanımlık Enjektörler:
İğne paylaşmamak ve tıbbi malzemelerin steril olmasına dikkat etmek gerekir.Düzenli Test:
Riskli grupların düzenli HIV testi yaptırması, erken teşhis ve bulaşma önlenmesi için önemlidir.HIV Pozitif Annelerin Tedavisi:
Gebelikte antiretroviral tedavi kullanımı ile anneden bebeğe bulaşma riski yüzde 1’in altına düşürülür.PrEP ve PEP Kullanımı:
Yüksek riskli kişiler için HIV bulaşmasını önleyen koruyucu ilaçlar vardır.
Yanlış Bilinen ve Mitler
HIV sadece “eşcinsel hastalığıdır.” Yanlış. Herkes risk altındadır.
Sadece HIV pozitif kişinin kanıyla temas bulaştırır. Kısmen doğru. Sperm, vajinal ve anal salgılar da bulaştırır.
HIV pozitif kişilerle aynı ortamda bulunmak bulaşmaya neden olur. Yanlış. Virüs hava yoluyla bulaşmaz.
HIV testi pozitif çıkan herkes AIDS olur. Yanlış. Tedavi ile HIV taşıyıcıları uzun ve sağlıklı yaşayabilir.
HIV virüsü sadece belirli ve doğrudan temasla bulaşan, hayat kalitesini düşürebilen ciddi bir enfeksiyondur. Bulaşma yollarını bilmek, önleyici tedbirleri almak ve toplumda doğru bilgilendirme yapmak, HIV yayılımını engellemede temel anahtarlardır.
Her türlü şüphede güvenilir bir laboratuvarda HIV testi yaptırmak, erken teşhis ve tedavi için hayati önem taşır. Daha fazla bilgi için AIDS Testi Nedir? Nasıl Yapılır? Ne Zaman Yaptırılmalı? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.”
