Elisa Testi Nedir? Nasıl Yapılır?

Elisa testi, kişinin HIV virüsüne karşı geliştirdiği antikorların saptanmasına yönelik yapılan bir testtir.

Çoğu zaman ELISA yöntemiyle gerçekleştirilir.

Ancak:

• Anti HIV testi sadece antikorları tespit eder.
• HIV Duo Ultra, hem p24 antijenini hem de antikorları tarar.
• HIV PCR, doğrudan virüsün genetik materyalini (RNA) saptar.

Bu nedenle, erken teşhis gereken durumlarda (örneğin riskli temastan sonra ilk 4 – 6 hafta), anti HIV testi yetersiz kalabilir.

ELISA testi, başta Anti HIV Testi olmak üzere birçok enfeksiyon hastalığının tanısında kullanılan, laboratuvar ortamında yapılan bir kan testidir. Ancak bu testin en önemli kullanım alanlarından biri HIV enfeksiyonu taramasıdır. ELISA testi, antikor varlığını saptadığı için, erken dönemde yapılan testlerde yanıltıcı (yanlış negatif) sonuçlar verebilir.

ELISA Testi Ne İçin Yapılır?

ELISA testi, başlıca şu amaçlarla yapılır:

• Anti HIV testi: HIV’e karşı oluşan antikorları belirlemek için.
• Hepatit B/C taraması: Karaciğer enfeksiyonlarının saptanmasında.
• Otoimmün hastalıklar: Romatoid artrit gibi hastalıklarda otoantikor varlığını tespit etmek.
• COVID-19 sonrası antikor düzeyi takibi
• Gebelikte TORCH taramaları

Ancak unutulmaması gereken en önemli nokta şudur: ELISA testi, erken evrede HIV gibi hastalıkları yakalayamayabilir.

ELISA Testi Nasıl Yapılır?

Test basit bir kan alma işlemine dayanır. Aşamalar şöyledir:

1. Damar yoluyla kan örneği alınır.
2. Kan özel ELISA kitlerine aktarılır.
3. Antijen veya antikora bağlanan enzimli bir sistem ile reaksiyon gözlenir.
4. Sonuçlar renk değişimi ile tespit edilir.

İşlem, uzman laboratuvar teknikerleri tarafından yürütülür. Genellikle birkaç saat içinde sonuçlanır. Ancak bazı yerlerde testler topluca çalışıldığı için 1–2 iş günü sürebilir.

ELISA Testi Pozitif Ne Demek?

ELISA testinin pozitif çıkması, test edilen virüse (örneğin HIV) karşı vücutta antikor oluştuğunu gösterir.

Ancak:

• Pozitiflik, her zaman hastalık anlamına gelmeyebilir.
• Yanlış pozitif sonuçlar; grip, aşılar, bağışıklık sistemini etkileyen bazı hastalıklar sonrası görülebilir.

Bu nedenle pozitif çıkan her ELISA sonucu, Western Blot, HIV PCR gibi doğrulayıcı testlerle teyit edilmelidir.

ELISA Testi Normal Değerleri Nedir?

• Negatif ELISA sonucu: Antikor ya da antijen tespit edilmemiştir.
• Pozitif sonuç: Antikor saptanmıştır; ileri test gerekir.
• Bazı laboratuvarlarda sınırda (şüpheli) sonuç çıkabilir; test 2–3 hafta sonra tekrar edilmelidir.

Her laboratuvarın referans aralığı farklı olabilir; bu nedenle sonuçlar mutlaka uzman bir hekim tarafından yorumlanmalıdır.

ELISA Testi Güvenilir mi?

Evet, ELISA testi özgüllüğü yüksek bir testtir.

Ancak:

• Duyarlılığı, yani virüsü erken dönemde yakalama kapasitesi sınırlıdır.
• Testin başarısı, virüsle temastan en az 4 hafta sonra yapılmasına bağlıdır.
• Yanlış negatif sonuç riski erken dönemde artar.

Bu nedenle riskli temas sonrası yapılan testlerde HIV PCR veya HIV DUO Ultra testleri tercih edilmelidir.

ELISA Testi Yanlış Pozitif Verebilir mi?

Evet. Aşağıdaki durumlarda yanlış pozitif ELISA sonucu alınabilir:

• Otoimmün hastalıklar (lupus, romatoid artrit)
• Aşılamadan sonra (özellikle grip aşısı)
• Diğer viral enfeksiyonlar (CMV, EBV gibi)
• Gebelik döneminde hormon değişimleri

Bu gibi durumlarda doğrulayıcı testlerin yapılması şarttır.

ELISA Testinin Bilimsel Sınırlamaları ve Dezavantajları

• Pencere Dönemi Riski: Vücut henüz antikor üretmemişse test negatif çıkar.
• Yanıltıcı Sonuçlar: Diğer viral enfeksiyonlar sonucu yanlış pozitiflik.
• Geç Pozitifleşme: HIV PCR ve HIV gibi testlere göre çok daha geç pozitifleşir.
• Tek başına tanı koydurmaz: Her pozitif ELISA, enfeksiyon olduğu anlamına gelmez.

Bu nedenlerle, ELISA testinden alınan sonuçlar her zaman uzman değerlendirmesi gerektirir.

Hangi Testi Ne Zaman Yaptırmalıyım?

Eğer kısa süre önce riskli bir temas yaşadıysanız, sadece ELISA testi yeterli olmayabilir. Bu durumda:

• 10 günden sonra: HIV PCR testi
• 14.günden sonra: HIV Duo Ultra testi
• 4 hafta ve sonrası: ELISA testi

Tanıda gecikmenin önüne geçmek ve erken teşhisle etkili tedaviye başlamak uygun testi yaptırın.

ELISA Testi Nerede Yapılır?

Mavi Laboratuvarlar Grubu olarak, İstanbul’da birçok lokasyonda ELISA testi hizmeti yapıyoruz. Uzman doktorlarımız, deneyimli laboratuvar teknisyenleri ve son teknoloji cihazlarla donatılmış merkezlerimizde HIV testleriniz yüksek hassasiyetle çalışılmaktadır. ELISA testinin doğruluğu; kullanılan kitin kalitesi ve uygulayıcı laboratuvarın deneyimi ile doğrudan ilişkilidir.

ELISA testi fiyatı, testin yapıldığı sağlık kuruluşuna, kullanılan kitin jenerasyonuna ve testin kapsamına göre değişiklik göstermektedir. Özel laboratuvarlarda ELISA testi ücretleri ortalama 1500 TL ile 2000 TL arasındadır. Hastaların test öncesinde fiyat ve kapsam hakkında detaylı bilgi alması, yanlış anlaşılmaların önüne geçilmesi açısından oldukça önemlidir. Özellikle anti HIV testi gibi önemli alanlarda, erken tanıya yönelik testlerin HIV Duo Ultra, HIV PCR gibi fiyatları da öğrenilmelidir.

Sık Sorulan Sorular

1. ELISA testi ne zaman yapılmalı?

Riskli temastan en az 3 ila 4 hafta sonra yapılmalıdır. Daha erken yapılırsa, pencere döneminde yanıltıcı negatif sonuçlar verebilir.

2. ELISA testi kaç günde çıkar?

Çoğu özel laboratuvarda aynı gün sonuç alınabilir. Ancak yoğunluğa bağlı olarak 1–2 iş günü sürebilir.

3. ELISA testi ile HIV kesin anlaşılır mı?

Hayır. ELISA testi pozitifse doğrulama için HIV PCR ya da Western Blot gibi ileri testler gereklidir.

4. Anti HIV testi ile ELISA testi aynı mı?

Anti HIV testi genellikle ELISA yöntemiyle çalışılır, ancak ikisi tamamen aynı kavram değildir. ELISA bir yöntemdir, Anti HIV bir testtir.

5. ELISA testi doğru sonuç verir mi?

ELISA testleri yüksek özgüllüğe sahiptir, ancak erken dönemde yapılan testlerde yanlış negatif sonuç verebilir. Bu nedenle doğru zamanlama önemlidir.

6. ELISA testi erken dönemde güvenilir midir?

Hayır. HIV’e maruz kalınan ilk 10–15 gün içinde ELISA testi negatif çıkabilir. Bu döneme “pencere dönemi” denir.

7. ELISA testi pozitif çıkarsa ne olur?

Pozitif sonuç alındığında, kesin tanı için doğrulayıcı testler yapılmalıdır. Bunlar arasında HIV PCR veya Western Blot bulunur.

8. HIV PCR testi mi, ELISA testi mi daha erken sonuç verir?

HIV PCR testi, virüsü doğrudan saptadığı için ELISA’dan çok daha erken tanı koyabilir. 9. gün sonrasında sonuç verebilir.

9. ELISA testi yanlış pozitif verir mi?

Evet. Aşılar, otoimmün hastalıklar ve bazı viral enfeksiyonlar nedeniyle yanlış pozitif ELISA sonuçları alınabilir.

10. HIV Duo Ultra testi ile ELISA testi arasında ne fark vardır?

HIV DUO Ultra testi, hem p24 antijenini hem de antikorları tespit eder. Bu da erken dönemde tanı koymasını sağlar. ELISA testi ise sadece Anti HIV bakar.

11. ELISA testi negatifse kesin HIV yok mudur?

Hayır. Eğer test çok erken yapılmışsa, henüz antikor oluşmamış olabilir. Bu nedenle şüpheli durumlarda testin tekrarlanması gerekir.

12. ELISA testi kaç saat sürer?

Laboratuvara göre değişmekle birlikte genellikle 1 gün içinde çalışılır. Ancak raporlama süresi dahil edilince 48 saate kadar uzayabilir.

13. ELISA testi aç karna mı yapılır?

Hayır. ELISA testi için açlık gerekmez, günün herhangi bir saatinde yapılabilir.

14. ELISA testi fiyatı neye göre değişir?

Kullanılan kitin kalitesi, testin panel veya tekli olup olmadığı ve laboratuvarın hizmet hızı fiyatı etkiler. Laboratuvarlarda Elisa testi ortalama fiyatı 1500 TL – 2000 TL arasındadır.